#381
Stolpersteine en Joodse begraafplaatsen in Gouda Thea van Wordragen
Dit verhaal is geplaatst in de categorie historie & archeologie.
Alle categorieënNiet iedereen zal bij het zien van een messingplaatje in het trottoir voor bepaalde huizen, gebouwen of winkels, direct weten wat dit betekent. Het zijn Stolpersteine, ook wel ‘struikelstenen’ genoemd: struikelstenen omdat je erover struikelt en je moet buigen om de tekst te kunnen lezen.
Deze stenen zijn geplaatst ter nagedachtenis aan de in de Tweede Wereldoorlog om het leven gebrachte Joodse stadsgenoten. Op de stenen staat de naam, geboortedatum, deportatiedatum en plaats en datum van overlijden vermeld.
Stolpersteine
Op 28 april 2011 zijn de eerste zeven Stolpersteine in het centrum van Gouda gemetseld. De stoepen zijn voor plaatsing klaargemaakt door leerlingen van de afdeling Stedelijk Groen van het Wellantcollege. Sinds die dag zijn er al heel wat stenen geplaatst: 221 verspreid over 51 plaatsen in de stad. Het ligt in de bedoeling dat alle 385 gedeporteerde Joodse stadsgenoten een gedenksteen krijgen.
Joodse begraafplaatsen geruimd
Gouda had in 1940 bijna driehonderd Joodse inwoners. Zij hadden tot het voorjaar van 1976 twee eigen begraafplaatsen. De eerste lag op de hoek van de Boelekade/Spoorstraat en de tweede lag aan de Bloemendaalseweg. Van deze begraafplaatsen is nu niets meer te zien. Beide moesten worden geruimd vanwege de ‘hoge waterstand’.
Het Joodse Poortje
Om de begraafplaats aan de Boelekade stond een stenen muur. Veel Goudse inwoners kunnen zich dit nog herinneren. In die muur zat een poort: Het Joodse Poortje. Loopt u langs het Raoul Wallenbergplantsoen in de Jeruzalemstraat, dan ziet u dat het nu daar staat. Het is de oorspronkelijke toegangspoort. Op 4 mei 1980 is deze poort als monument onthuld. Er is naast het poortje een gedenkplaat in de muur gemetseld met de inscriptie ‘Poort van de voormalige Joodse begraafplaats aan de Boelekade. Herplaatst ter nagedachtenis aan onze Joodse stadsgenoten. 4 mei 1980’. Ook op het gebouw ‘Kwadraad’ aan Boelekade 1, is een herinneringsbord geplaatst.
Plaquette ter herinnering
Op 4 mei 2013 is op de Bloemendaalseweg bij de ophaalbrug die nu toegang geeft tot Groencentrum Bloemendaal, een plaquette geplaatst ter herinnering aan de Joodse begraafplaats die hier lag. Tot 1976 was deze ophaalbrug namelijk de toegangsbrug. De tekst op het informatiebord luidt: ‘Joodse begraafplaats aan de Bloemendaalseweg. Hier bevond zich van 16 november 1930 tot 31 augustus 1976 de Joodse begraafplaats van Gouda. Deze brug gaf toegang tot de begraafplaats’.
Tijdens de oorlog kwamen vele gevluchte Joden naar Gouda. Van de Goudse Joden keerden slechts enkele tientallen uit de oorlog terug ...
De verhalen van DieGoude zijn eerder gepubliceerd in Weekblad deGouda.