Gouda en Gaudi Henk van Rookhuijzen

Gouda heeft haar kaas en de Sint-Jan die op zich ook een kathedraal genoemd mag worden. Natuurlijk hebben de Spanjaarden getracht in de zestiende eeuw de Sint-Jan met de grond gelijk te maken, maar dat is niet gelukt, dankzij Lumey en zijn mannen.

Tot voor enkele decennia geleden was de Spaanse nijd om deze mislukking nog niet verdwenen en zou er zijn getracht de naamsbekendheid van Gouda teniet te doen door in allerlei buitenlanden te pogen de naam Gouda Cheese te verbasteren in Gaudi Cheese, een inmiddels beproefd stukje naamsmisbruik.
Naar de reden hiervan kun je alleen maar gissen. Een bekend feit is wel dat de gevel van ons stadhuis op de Markt jaren geleden is verrijkt met een monumentale beeltenis van Sint Joris en de Draak als eerbetoon aan de Goudse gevallenen tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Nu wordt Sint Joris (Sant Jordi voor de Spaanse lokalen en analfabeten) door de Catalanen geclaimd als de beschermheilige van Catalonië. Een curieus idee, want er is niemand die echt weet waar Joris vandaan komt of heeft geleefd en wie Joris tot Sint heeft gebombardeerd. Ja, Rome natuurlijk; die hebben altijd in hun archief nog wel een paar voorvalletjes liggen die voor een weldenkend mens onverklaarbaar zijn maar voor een ongeletterde een hapklare brok.

De Goudse Sint Joris heeft zijn positionering te danken aan de Goudse Schutterij, die zo rond de zeventiende en achttiende eeuw een zelfbenoemd stadslegertje vormden. Gegoede burgerij die voor eigen rekening uitrusting en bewapening aanschaften, ter bescherming van de poorters en andere armoedzaaiers. Hun honk was bij de Sint-Jorisdoelen aan de Lange Tiendeweg. Zie hier de link.

Antoni Gaudi had ook een sterke verbintenis met Sint Joris en de Draak. De Catalaanse legende was de basis van Casa Batlló, het huis dat Gaudi (ver)bouwde en vormde tot een van zijn meest legendarische projecten. Met organische motieven en allerlei dierlijke elementen, die de stijl van Gaudi zo kenmerkten, eerde hij met dit bouwwerk de legende van Sint Joris en de Draak.

Maar hiermee is de confrontatie van Gouda en Gaudi nog niet ten einde. Gouda kende rond het jaar 1787 een nogal heftige periode. Er was herrie tussen de Oranjegezinden en de Patriotten.
Wilhelmina van Pruisen (vrouw van Stadhouder Willem V) kwam op 28 juni naar onze contreien om een einde te maken aan de onrust. De patriotten (onder leiding van de Goudse Cornelis Johan de Lange van Wijngaerden) hielden haar echter tegen bij de Vlist en zetten haar twee dagen gevangen in een boerderij nabij de Goejanverwellesluis in Hekendorp.
Willemientje is uiteraard pislink, seint haar broer in en die valt met zijn Pruisisch leger nog geen twee maanden later Nederland binnen. In de Pruisische gelederen bevond zich luitenant-generaal Gaudi, zo vertelt het boek ‘Geschiedenis van den Veldtogt der Pruissen in Holland in MDCCLXXXVII, door Theodor Philipp von Pfau’.

Gaudi had op 28 september 1787 het bevel ontvangen met grote vaartuigen en pontons de Leck af te zakken naar Schoonhoven. Nog dezelfde dag was het de last van het garnizoen naar Gouda te marcheren en van daaruit patrouilles te zenden naar Rotterdam, den Haag, Boskoop, Alphen, Bodegraven en Woerden. En dat alles vanuit Gouda.

Het is allemaal met een sisser afgelopen. De Lange van Wijngaerden dook even onder, Willemientje was weer te vinden op haar zetel te Den Haag en luitenant-generaal Gaudi keerde terug naar Pruisen, waar hij later nog een grote meneer in het leger is geworden.

Zo is aangetoond dat Gouda en Gaudi meer met elkaar hebben dan men in eerste instantie zou denken.