Een rivier getemd Han Breedveld

In 1285 veranderde de situatie ingrijpend. De IJssel werd bij Klaphek te Vreeswijk van de Lek afgedamd. De oorzaak was de ontginning van het moerasgebied tussen de grote rivieren, waar de Hollanders al 300 jaar mee bezig waren. Daar kregen ze een rekening voor gepresenteerd. Door de ontwatering van het veen en door de oxidatie die daarmee samenhing, ging de bodem dalen. De vloed vanuit zee begon twee maal per dag over de kruinen van de IJsseldijken te stromen, en de jaarlijkse dooi in het achterland deed daar nog eens een schepje bovenop. Onze voorvaderen probeerden het probleem aan te pakken door de kreken in het veengebied af te sluiten met dammen en keersluizen, zodat het rivierwater niet verder kon binnendringen. Om die reden werd ook de Donkere Sluis aangelegd. En ook werden de dijken verhoogd. Maar de enige oplossing leek afdamming.

Maar dat was niet eenvoudig, omdat de IJssel een druk bevaren getijdenrivier was. De nieuwe sluis zou op alle momenten van de dag, ongeacht het getij, moeten kunnen functioneren. De sluisdeuren zouden dus ook tegenstrooms geopend en gesloten moeten kunnen worden. Er bestonden toen nog geen sluistypen die dat mogelijk maakten. Dat leidde tot een bijzondere uitvinding: de waaierdeur. De vondst wordt aan ene Jan Blanken toegeschreven. De Waaiersluis werd in 1860 in gebruik genomen. Sindsdien kan het gekanaliseerde deel van de Hollandsche IJssel redelijk op peil blijven, al moet er nog steeds worden gebaggerd.