De Lange Arm van GOUDasfalt Henk van Vulpen

De schepen met zand of grind werden er ooit gelost met kranen op de kade die de lading in een trechter deponeerden. Van onder de trechter werd het materiaal met een toevoerband naar boven op een transportband in de Lange Arm gebracht. Vervolgens werd het naar één van de vakken geleid waar het werd opgeslagen voor verwerking in zogenaamd koudasfalt. Het is een bijzonder ding. De Nederlandse Stichting voor het Erfgoed van Kranen (NedSEK) heeft de Lange Arm na een onderzoek aangemerkt als zeldzaam. Maker is de machinefabriek Escher, een neef van dé kunstenaar Escher, die het logo van de fabriek ook heeft ontworpen.

Nadat de Koudasfaltcentrale (KWS) in 2013 werd stilgezet, is deze in 2016 grotendeels ontmanteld. De Lange Arm, twee trechters en de toevoerband bleven echter behouden. Op het oog zag het er nog goed uit, maar daar waar zand en grind zich in de loop van de jaren verzamelden, bijvoorbeeld in hoekjes en rondom bouten, bleef het na elke regenbui lang vochtig. Die nattigheid zorgde voor roest. Er was jaren verder niets aan de Lange Arm gedaan.

Ik ben bij GOUDasfalt betrokken geraakt in 2019 in het project om daar zonnepanelen neer te zetten. Ik heb na het presenteren van alle plannen aan de vrijwilligers mijn vinger opgestoken. In mijn werk hou ik me bezig met veiligheid en dat aspect miste nog. Je raadt het al, ik werd de veiligheidscoördinator. Het dak met zonnecollectoren zit op 6 meter hoog, dus daarbij moet je veiligheid goed in de gaten houden. Eind 2020 werd ik gevraagd om ook mee te doen aan het project om de Lange Arm te conserveren. Dit project omvat drie delen: veiligheid, verven en verlichting.

Toeval: een van de leden van de projectgroep was in Museum Gouda waar in de zaal van de grote stadsmaquette ook een foto van de Lange Arm hangt. Zij stond erover te vertellen aan een vriendin. Dat werd gehoord door een bezoekende Hagenaar die haar aansprak en vertelde dat hij er als kind in het huis bij het terrein had gewoond. Zijn vader was er jarenlang de bedrijfsleider. Deze Eric Evengroen is aangeschoven bij de projectgroep en heeft volop nieuwe informatie, verhalen over en foto’s van het terrein aangedragen. Dat materiaal is nog gebruikt in een avondvullend programma voor geldgevers aan het project. Die crowdfunding ging voorspoedig. Binnen drie weken hadden we eind 2021 al 8.000 euro bij elkaar.

We hadden wel de ernst van de corrosie op sommige plekken een beetje onderschat. Toen we eenmaal bezig waren en zand, grind en overtollige roest verwijderden, bleek dat in de sokkel sommige plekken compleet weggeroest waren. Daar hebben we volop moeten verstevigen met nieuw staal. Hadden we nog wat jaren gewacht dan was de Lange Arm niet meer te redden geweest.

Een klein deel van het werk aan de Lange Arm is uitbesteed aan Slangen Staal maar het meeste werk is door vrijwilligers gedaan: troep, zand en zelfs plantjes uit de hoekjes en gaatjes halen en roest wegbikken. Daarna is Owatrol, een kleurloze vloeistof die bindt met roest, aangebracht op alle roestige plekken. Om het werk te kunnen doen hebben enkele mensen, waaronder ik, eerst nog een hoogwerker certificaat gehaald. Met een deel van het geld dat met de crowdfunding en van enkele fondsen is vergaard willen we ten slotte de Lange Arm gaan verlichten zodat de hele constructie er straks ook in de schemer en de nacht mooi uit komt te zien.