Verbonden met Coornhert Paul H.A.M. Abels

Ik voel me verbonden met deze man. Hij stelde dat ieder mens vrij een mening mag uiten en geloven mag wat hij wil, mits je anderen niet beschadigt. Hoewel Coornhert slechts twee jaar in Gouda heeft gewoond, is zijn gedachtegoed voor de stad erg belangrijk geweest. Coornhert is in 2022 precies 500 jaar geleden in Amsterdam geboren. Hij heeft lang in Haarlem gewoond en heeft de laatste twee jaar van zijn leven in Gouda doorgebracht. Hij stierf hier in 1590. Hij wilde in Gouda worden begraven. Hier was zijn plek. Hier had je zoals hij het noemde de ‘Gouden Vrijheid’.

Zijn idee van Vrijheid van Consciëntie (geweten) heeft zijn sporen in Gouda achtergelaten. Het Goudse stadbestuur koos na het geweld in de stad door de Spanjaarden en vervolgens door de geuzen ervoor dit ook in praktijk te brengen. Een boek uit 1582 van Coornhert leverde hiervoor de inspiratie. Men mocht hier schrijven en laten drukken wat elders verboden was. Het was hier een vrijplaats, Ik noem het de ‘kraamkamer van de vrijheid’. In het remonstrantse poortgebouwtje ga ik in 2022 dan ook een tentoonstelling over Coornhert onder deze titel inrichten. Dit is een van de vele projecten waarmee de werkgroep van de historische vereniging Die Goude, die ik trek, Coornhert dit jaar in de schijnwerpers wil gaan zetten. Er komt onder meer een Goudologie-II-leergang over hem, een wandelroute, in scholen willen we debatten organiseren, zowel op middelbare scholen als in het basisonderwijs. Er wordt een metersgroot portret van Coornhert gemaakt. Er komt een eenakter waarin Coornhert terugkijkt op zijn leven en die zal worden opgevoerd in sociëteit De Reünie, de plek waar hij ook daadwerkelijk is overleden. Diverse mensen en Goudse organisaties werken mee. Op 29 oktober, zijn sterfdag, is in de Sint Jan de afsluiting, een soort herdenking. Daar ligt zijn grafsteen onder het glas over de Vrijheid van Consciëntie.

Ik heb zoveel studie gedaan naar het tijdvak waarin hij leefde dat ik zo langzamerhand de zestiende-eeuwse mens enigszins denk te begrijpen. Iemands denkwereld, hoe je in het leven staat, hoe veranderingen daarin tot stand komen, wat mensen drijft en hoe dat kan verschillen, dat boeit me. Coornhert paste zich niet aan, maar probeerde vanuit zijn eigen denkkader met die verschillen om te gaan. Hij was een polemische figuur, zocht het debat. Ook ik houd er wel van en doe dat bijvoorbeeld op Twitter. Ik wil in 2022 als soort ‘artist in residence’ heel veel aanwezig in dat poortgebouw tijdens de tentoonstelling, omringd door Coornherts verzamelde werk en dan daarmee in de weer zijn. Want Coornhert verdient, ook buiten Gouda, meer aandacht en waardering.