#700
GoudApot: Een volwassen experiment in burgerparticipatie Wim van Beek
Dit verhaal is geplaatst in de categorie bedrijvigheid, personen & verenigingen.
Alle categorieënWe hadden in Gouda een goed en georganiseerde groep van wijkteams (= wijkraden) met vrijwilligers die vanuit hun eigen wijk bezig waren met woon- en werkomgevingen te vertegenwoordigen. Ze kwamen op voor openbaar gebied, veiligheid, sociale zaken en alles wat de wijk leefbaar maakt. Actief en passief adviesrecht was geborgd via een overeenkomst met de gemeente. Om deze mensen een beetje armslag te geven teneinde zaken zelf in de wijk op te starten, kregen ze op enig moment een budget van ongeveer drie euro per inwoner van de wijk ter beschikking.
In 2014 besloot het toenmalige nieuwe college om de wijkteams (grotendeels) op te heffen. Hiermee verviel ook het drie euro budget en de gemeente pakte dit stukje subsidieverstrekking weer zelf op als het bekende sociaal cohesie potje. In 2015 kwam de gemeente met een vraag aan al de mensen die op een of andere manier betrokken was bij de wijkteams of ander vrijwilligerswerk in de stad. Willen jullie meedenken over ‘Meer ruimte voor innovatieve burgers, ondernemers en organisaties om initiatieven te ontplooien’. In de Chocoladefabriek was de trap vol met mensen die daar over na wilden denken onder de naam 'Werkplaats Gouda'. Deze avond werden de bezoekers uitgedaagd om na te denken over doelgroepen, nieuwe initiatieven en ook hoe ze het potje voor sociale cohesie konden verdelen over de diverse doelgroepen in de samenleving.
Geld en adviezen
Met name de gerichtheid van de laatste vraag in de laatste groep: Hoe kan de gemeente dit geld verdelen onder de doelgroepen, triggerde ons (Bram Talman en Wim van Beek) tot het verder nadenken over deze opzet. Het ging o.i. niet over het duwen van geld via allerlei vaste verdeelsleutels naar de projecten in de stad vanuit de gemeente, want er waren heel veel initiatieven in de samenleving die je alleen maar hoefde te ondersteunen met geld en adviezen. De verdeling en structuren over doelgroepen is dan dynamisch gemaakt. Dat was de allereerste gedachte tijdens de genoemde workshop. Niet duwen, maar vragen. We schreven een discussie-document, waarin we onze gedachten verder uitwerkten. Geld en adviezen en vrijwilligers die met vrijwilligers communiceren waren twee sterke uitgangspunten. Maar ook: geld verdelen is ruzie zoeken en hoe voorkomen we dat we een club met vriendjespolitiek worden. En: hoe voorkomen we dat we zelf een organisatiebureau worden om al deze initiatieven uit te voeren. Toen de gemeente daar enthousiast op reageerde hebben we een organisatie opgezet en een stichting opgericht. Al die zaken zijn goed gelukt. ‘Ruzie’ in de vorm van (felle) discussies gaven ons een duidelijker beeld waar we stonden, een onafhankelijke organisatie opzet om vriendjespolitiek uit te sluiten ook. Dat we geen initiatief overnemen was ook prima uit te leggen.
Honderd procent vrijwilligers die ‘de kar trekken’
In de eerste maand dat we actief waren (januari 2016) hadden we een vergelijkbaar aantal aanvragen ten opzichte van aanvragen bij de gemeente over heel 2015. Inmiddels komen er een kleine vier aanvragen per week binnen.
Laagdrempelig, geloofwaardig en transparant zijn
Een vrijwilliger die met een vrijwilliger praat schept meer
vertrouwen dan een vrijwilliger die met een ambtenaar praat vanwege de
drempels -die er niet zouden moeten zijn- maar wel ervaren werden. We
hebben dan ook een echte 5 tot 9 mentaliteit en omdat veel communicatie
digitaal verloopt lukt dat ook prima. Maar ook hebben we veel aan
keukentafels, zalen en cafétafels gezeten om zaken uit te leggen en
aanvragers te helpen. We hebben ook in de overeenkomst met de
gemeente opgenomen dat we maximaal twee procent kosten mogen maken van het uit te
keren bedrag van - in het begin - 240.000 euro per jaar. We hebben
daarmee een hele kleine strijkstok en een ruime uitkeringsruimte. En we
houden elk jaar nog geld over! De organisatie bestaat nu uit zo’n dertig mensen. Beoordelaars, ondersteuners, bestuur en Raad van toezicht.
Allemaal mensen uit Gouda die de stad een stukje levendiger en mooier
willen maken.
We hebben een mooie naamsbekendheid en
geloofwaardigheid op kunnen bouwen. Daar zijn we erg trots op. Onze
inschatting is dat we enkele tientallen procenten meer activiteiten mogelijk
maken in de stad. Daar zijn we nog veel trotser op. We (eigenlijk
niemand) heeft daar echter cijfers van. We komen veel mensen tegen die
voor het eerst een subsidie aanvraag doen voor hun eerste initiatief.
Hoe mooi is dat! Nog mooier: het volgende jaar kunnen we ze weer
opnieuw helpen.
GoudApot is uniek in Nederland. We hebben ook
diverse presentaties gegeven aan ministeries, partijen, en andere
gemeentes. We zien wel dat er veel angst bij bestuurders is om het
helemaal ‘los’ te laten. Deze angst die door bestuurlijk, politiek en
ambtelijk Gouda vervangen is door vertrouwen in hun vrijwilligers uit
de stad. Eigenlijk is dat een absolute voorwaarde voor een goed
functionerende organisatie zoals GoudApot is. Een belangrijke boodschap
die echter lastig is over te brengen.
Het logo
‘Er is een pot met geld aan het einde van de regenboog’ is het uitgangspunt van het logo. Dat we de naam met een ‘verkeerde’ hoofdletter schrijven is historisch bepaald en de inspiratie kwam ooit van GoudAmuseum. We vinden het eigenlijk best wel leuk om dat zo te houden.
De mooiste aanvraag
Die vraag krijgen we regelmatig. Natuurlijk zijn daar wel honderden antwoorden op te vinden. Mensen die ineens iets ‘durven’ te doen in hun straat, gracht, wijk, stad, belangengroep, vereniging of anders. Het maakt daarbij eigenlijk niet uit wát ze doen, als ze maar iets doen met anderen. Dat maakt de stad een heel stuk mooier.