Onbekend maakt onbemind? Ton van Rossum

De stad lijkt niet de ideale thuishaven voor planten. Er zijn echter tal van wilde planten die niet of nauwelijks onder het intensieve gebruik van de ruimte, de vervuilde lucht, en de bestrijding van onkruiden lijden: de stad heeft ook haar rustige kant. Er zijn verrassende vergeten achterafplekken, waar allerlei planten een min of meer verborgen bestaan leiden.

Tijdens een excursie over stadsplanten en geschiedenis in de oude binnenstad van Gouda in het najaar van 2017 kwam de stadse fauna van Gouda echter uitgebreid aan bod. De excursie werd geleid door Liesbeth Sikken, een Goudologe, die vertelde over de historie van gebouwen en bijzondere plekken, en door mijzelf. Ik verzorgde het botanische deel. De wandeling startte op de Markt en vandaar achter de Sint-Janskerk naar de Spieringstraat. Tussen de straatstenen echter de kerk en op de oude muren ontdekten we allerlei planten: muursla, spurrie, muurvaren, mannetjesvaren, gele helmbloem, akkerkool, straatliefdegras, robertskruid en straatgras.

De Spieringstraat bleek bijzonder rijk aan overgeschoten hoekjes en rommelplekjes met veel wilde flora: herderstasje, klein kruiskruid, bastaardwederik, Canadese fijnstraal, harig wilgenroosje, knopkruid, melganzevoet, havikskruid, kleine brandnetel, breedbladige weegbree, paardenbloem, melkdistel, stinkende gouwe, en koolzaad. Ook aan de waterkant deden we een bijzondere vondst: ijzervaren. IJzervaren is vanwege haar vorstgevoeligheid een kwetsbare soort. De eerste spontane vestiging werd in 1945 in Leiden opgetekend. In Gouda komt de soort sinds de jaren vijftig voor.

En het hield niet op! Lopend door de Hoefstraat naar het Houtmansplantsoen zagen we onder andere muurleeuwenbek, gehoornde klaverzuring, vogelmuur, madeliefje en zwarte nachtschade. De wandeling eindigde bij de Punt aan begin van de Oosthaven. Bij de Punt zagen we klein robertskruid, een onkruid dat geëmigreerd is van Zuid-Europa en pas sinds 1986 in Nederland voorkomt. Met de waarneming van groot kaasjeskruid op de Oosthaven hadden we in totaal 31 verschillende wilde planten in maar een klein stukje van de Goudse binnenstad gezien.

Dus de volgende keer dat je hier rondloopt, let dan ook eens op de begroeiing tussen de straatstenen en verstopte hoekjes - en pluk gelijk een mooie wilde bloem mee.