Stop de sloop! Onno Trim

Als het aan de gemeenteraad had gelegen, was de oude Garenspinnerij in de jaren tachtig met de grond gelijk gemaakt. Kun je het je voorstellen? Samen met twee medestudenten van de Academie van Bouwkunst heb ik destijds echter de stoute schoenen aangetrokken en een alternatief plan opgesteld. Zo hebben we de sloop gelukkig kunnen voorkomen! Dit verhaal is lang bewaard gebleven, maar nu Gouda 750 jaar in zicht is en bijzondere verhalen over Gouda verzameld worden, is het tijd om dit ‘geheim’ met de rest van Gouda te delen. Ik weet het nog als de dag van gisteren. Tijdens mijn werkzaamheden bij de gemeente Gouda op de afdeling Stedenbouw ging ik op zoek naar een project dat interessant zouden kunnen zijn voor een afstudeerproject. Zo stuitte ik op het fantastische complex ‘De Garenspinnerij’. Veel bewoners uit Korte Akkeren hebben in het verleden in deze fabriek gewerkt. Het complex leek wel een stad in een stad, met allemaal binnenstraten die doen denken aan een labyrint.

In die tijd was het echter nog niet vanzelfsprekend dat panden met een dergelijke (cultuur)historische en architectonische waarde werden behouden. De voormalige fabriek stond daarom op de lijst om gesloopt te worden, met het idee om er nieuwe flats te bouwen. Geïnspireerd door de bijzondere herontwikkeling van Britse havengebouwen, zag ik daarentegen een hele andere toekomst voor het complex voor me. Uit protest tegen de gemeentelijke plannen begon ik samen met twee medestudenten het initiatief ‘Stop de sloop van de Garenspinnerij’. Daarbij kregen we hulp van enkele stoutmoedige ambtelijke collega’s van Bouw en Woningtoezicht, die ons er wel op wezen dat wat wij deden in strijd was met het besluit dat eerder door de gemeenteraad was genomen. Daardoor lieten wij ons niet ontmoedigen; het complex ging ons aan het hart. We zochten daarom zorgvuldig uit wat de mogelijkheden voor hergebruik van het gebouw waren en kwamen via via aan een sleutel om zo zelf de panden grondig te bestuderen, opmeten en ervaren. Gedurende twee jaar bezochten we heimelijk de locatie en werkten we een alternatief plan uit.

Als ambtenaar bij de gemeente Gouda kon ik het plan echter niet indienen – de broninformatie in ons plan was immers op een ietwat ‘illegale’ manier in onze handen gekomen. We hebben ons plan voor behoud en herontwikkeling van het complex daarom, via opbouwwerker Jan Pieter Jansen van de wijkorganisatie, aan de bewoners van de wijk voorgelegd. In eerste instantie waren de bewoners niet erg enthousiast, maar na enkele gesprekken begon dit te veranderen. Ze realiseerden zich dat een deel van hun familiegeschiedenis in de fabriek verscholen lag; mede door het harde werken van hun (groot)ouders was het bedrijf groot geworden. In dat opzicht vonden ook zij dat het gebouw nu een mooie toekomst voor zich zou kunnen hebben met allerlei voorzieningen voor de wijk. De vlam sloeg in de pan, en veel bewoners (waaronder Henk Spee) zijn raadsleden gaan benaderen. Politieke partijen werden aangesproken om het eerder genomen raadsbesluit terug te draaien en geld voor ons plan beschikbaar te stellen.

Door het doortastende optreden van bewoners van de Korte Akkeren en een aantal politici werd er veel draagvlak voor de alternatieve bestemming van de oude fabriek gecreëerd, wat uiteindelijk leidde tot een nieuw raadsbesluit. De Garenspinnerij mocht onder druk van de bewoners blijven! Er werd een werkgroep opgericht en in overleg met de bewoners een definitief plan gemaakt. De financiële middelen zijn door de raad goedgekeurd en het plan is gerealiseerd. Het gebouw huisvestte in eerste instantie onder meer een sporthal, een bibliotheek, een boksschool en een biljartvereniging. Inmiddels is het uitgegroeid tot het brede cultuurhuis dat we vandaag de dag allemaal kennen.

Zo zie je maar: al in de jaren tachtig heeft ambtelijk protest en een intensieve inzet van burgers geleid tot een goed plan en een waardevolle toevoeging op lokaal niveau. Of dat nu nog op die manier zou lukken? Ik betwijfel het.