Verdwenen zwembaden Fred Ensink

Aan het einde van de 19e eeuw werd sporten populair en werden er veel sportverenigingen opgericht. Ook in Gouda, zoals Olympia en de Goudsche Zwemclub. De geschiedenis van deze laatste is nauw verbonden met die van de inmiddels verdwenen Goudse zwembaden.

Nadat de commandant van het garnizoen al in 1843 aan B&W om een plaats had verzocht voor zijn manschappen om ‘de zwemkunst te beoefenen’, werd in 1846 de Stedelijke Zweminrichting geopend. In 1886 werd (de) GZC opgericht en die organiseerde direct de eerste zwemwedstrijden. In het laatste decennium van die eeuw werden ook dames toegelaten en startte GZC met waterpolo. Het aantal bezoekers van het bad bedroeg ca. 10.000 per jaar! Het zwembad werd diverse malen gesloten vanwege de uitbraak van besmettelijke ziektes. Chlorering van het rivierwater was een tijdelijke (nood)oplossing. In de winter van 1944-45 belandden o.a. de houten badhokjes in de kachels van de Gouwenaars. Na de oorlog werd het bad verder gesloopt.

Tijdens de algemene ledenvergadering van GZC in 1930 werd gevraagd naar een tweede zweminrichting, en liefst overdekt. Men besloot tot de oprichting van een commissie die het bestuur verder moest adviseren. Een aantal jaren later werd rapport uitgebracht met ook wel een aantal bezwaren, maar het bestuur zette door en op 14 januari 1939 werd het bad aan de van Itersonlaan geopend. Trainingen en (polo)wedstrijden waren nu het hele jaar door mogelijk! In 1949 dreigde de KNZB het zwembad af te keuren voor polowedstrijden (te klein en te ondiep). Na protesten van GZC-kant moest uiteindelijk alleen het eerste team naar een andere (grotere) locatie uitzien. Na overleg met gemeente en provincie werd vanaf 1952 in de zomers tijdelijk in de ir. Cock van Leeuwensluis (aan de Nieuwe Gouwe tegenover het park) gespeeld en in de winter onder andere in Beverwijk (!). Vanaf 1967 kon in het Spaardersbad alleen nog maar worden getraind. Na de opening van het Groenhovenbad is het gelukkig niet gesloopt, maar omgebouwd tot zes bijzondere woningen.

Na de oorlog had Gouda dus geen open zwembad meer en geld was er (uiteraard) ook niet. Een noodoplossing werd gevonden op het schiereiland bij de Julianasluis, beter bekend als ‘het kikkerbad(je)’: een rond ondiep bad en een halfrond diep bad; deze laatste geflankeerd door badhokjes. Het zwemwater werd rechtstreeks uit de Gouwe gepompt. Het was uitsluitend geschikt voor recreatie. Nu is er onder meer een speeltuin gevestigd.

Het Torenbad lag aan de Schielands Hoge Zeedijk bij de watertoren. Het waren twee niet meer gebruikte bassins van 42 x 20 meter van de waterleidingmaatschappij. Bij de opening in 1969 was al bekend dat het terrein tot uiterlijk 1987 gepacht kon worden. De openingspolowedstrijd was Nederland-Rusland (bijzonder in die tijd). Begin jaren 70 werd het bad verrijkt met een lichtinstallatie en een tribune. Alleen ... de KNZB had in zijn wijsheid besloten dat er alleen nog wintercompetities zouden zijn, en dus konden alle GZC-ers voor hun thuiswedstrijden naar onder andere Boskoop en Waddinxveen. Het Torenbad was er in de zomer dus alleen voor toernooien en trainingen. Nadat eindelijk ‘de Tobbe’ werd geopend in 1980 werd het gesloten en tot opslagterrein gedegradeerd.

In 1974 besloot Gouda tot de bouw van dit overdekte bad op de hoek van de Aernout Drostkade en Bosboom Toussaintkade (Korte Akkeren). Afmeting van het bassin was 25 x 10 meter, deels ondiep (zgn. natte gymzaal), dus alleen geschikt voor instructie en niet voor sport en beperkt voor recreatie. Na opening van het Groenhovenbad werd het bad vervangen door nieuwbouw.

Na 3,5 jaar ‘sturen’ van een gemeentegroep werd het bad in 1980 geopend. De binnenbaden bestonden uit een half diep instructiebad en een hoofdbassin van 25 x 15 meter met een deels beweegbare bodem. Het open bad was rond, dus (alweer) alleen geschikt voor recreatie. Alle Goudse zwemverenigingen konden eindelijk hun thuiswedstrijden ook in Gouda afwerken. Daarnaast was er ook een door Ton Thie gerunde bar bij, een uniek iets voor de Goudse zwemmers. Het sociale leven van de verenigingen bloeide daardoor geweldig op, wat weer tot gevolg had dat zij flink groeiden en de prestaties navenant. Een paar jaar later werd er een glijbaan naast het hoofdbassin gezet (!?), wat het uitzicht van de toeschouwers behoorlijk belemmerde, en moest bij de KNZB dispensatie worden aangevraagd. Na opening van het Groenhovenbad werd het bad in 2014 gesloopt. Op de plek staat nu tijdelijk de Dick van Dijk sporthal.