#491

Verdwenen grachten Erik Kooistra

Foto 27 01
Varkenmarkt (Kazerne-ingang) Foto: W.J. van Zanen

Dit verhaal is geplaatst in de categorie gebouwen & bezienswaardigheden.

Alle categorieën

Wie vandaag de dag over de Nieuwehaven of de Raam loopt, zal het misschien opvallen dat de ruimte tussen de gevels behoorlijk breed is. De andere straten in de Goudse binnenstad zijn veel smaller. Helaas is er een lange periode geweest waarin veel grachten gedempt werden.

Het water werd eeuwenlang gebruikt voor het transport van goederen. Het verminderen van dit transport over het water door het toe nemende transport over de weg zorgde voor nieuwe belangen, waarna het dempen van enkele grachten volgde. Dit alles in naam van de vooruitgang.

Nieuwehaven en Agnietenwater

Het dempen is echter niet alleen een fenomeen van de jaren ‘60. De Nieuwehaven werd al in 1940 gedempt. Het veranderen van de oude invulling van de openbare ruimte door het dempen van oude grachten levert misschien veel gebruikersruimte op, maar is de doodsteek gebleken voor de oorspronkelijke inrichting van de ruimte rond het water. Niet voor niets wordt in Utrecht de Catharijnebaan weer omgevormd tot gracht.
Een van de eerste belangrijke grachten die uit de Goudse binnenstad verdween was het Lommerse watertje of Agnietenwater langs de Agnietenkapel. Dit verdween in 1919 voor de aanleg van de Nieuwe Markt.

Kazerne en Varkensmarkt

Ook het gebied tussen de Kleiweg en de Robaarsteeg is door de eeuwen heen sterk veranderd, maar met name in het eerste kwart van de vorige eeuw vonden drastisch aanpassingen plaats. Lange tijd domineerde het hoge kazernegebouw de omgeving. Voor de kazerne lag een flink plein dat ook dienstdeed voor het verhandelen van varkens, de Varkensmarkt. Aan de oostzijde van het plein verbond een naamloze gracht de gracht in de Wilhelminastraat met de Blekerssingel. Vlak naast de hoge voorzijde van de kazerne stond het huisje van de wachtcommandant, daarnaast lag de gracht. Aan de overzijde van de gracht stond tot in de jaren ‘70 een rij huizen. Na het vertrek van het leger uit de kazerne werd deze gracht in 1927 gedempt, waardoor het plein in omvang toenam. Het kazerneterrein werd vervolgens gebruikt voor de groeiende varkensmarkt.

Nieuwe Marktpassage

Foto 27 02

Door verschillende oorzaken raakten de huizen langs het plein in verval en werden afgebroken. De definitieve sloop volgde, waarna in 1985 werd begonnen met de bouw van de Nieuwe Marktpassage. Door de bouw van de HEMA en de uitbreiding van V&D is het gebied onherkenbaar veranderd.
Als u vandaag geniet van een kopje koffie bij Bagels & Beans, denkt u dan even terug aan de gracht die daar ooit lag.

De verhalen van DieGoude zijn eerder gepubliceerd in Weekblad deGouda

Die Goude  /  Grachten  /  Historie  /  Kazerne  /  Varkensmarkt