Tom Manders, maar dan anders Herman Lammers

Iedere Gouwenaar kent hem wel. Schilder Tom Manders, misschien beter bekend als Dorus, is een begrip in Gouda. Mijn vrouw Ineke en ik waren dan ook blij verrast toen we van een goede vriend hoorden dat op de zolder van IJssalon Italia – nog zo’n begrip in Gouda – oude schilderijen werden gevonden die mogelijk door Tom waren geschilderd. ‘Mogelijk’, zeg je? Ja, het was namelijk een hele puzzel om uit te zoeken of dat ook echt zo was.

IJssalon Italia is dé ijssalon van Gouda. Deze (letterlijke) smaakmaker op de Markt werd lange tijd gerund door een Italiaans gezin. Zij bleken niet alleen een passie voor gelato te hebben, maar ook voor schilderijen! Onlangs werd de ijssalon verkocht. Achter een gordijntje op de zolder kwam een drietal schilderijen tevoorschijn, gewikkeld in een oude Italiaanse krant uit 1972. Tom Manders, kunstschilder, was bevriend met de eigenaar van IJssalon Italia en woonde paar deuren verderop van de salon. Het verhaal ging dat hij ook een muur van IJssalon Italia beschilderd had. Niet verwonderlijk dus dat men dacht dat de drie schilderijen wel eens van Dorus zouden kunnen zijn. In signatuur op één van de schilderijen zou bovendien ‘T. Manders’ te lezen zijn. Ons hart ging sneller kloppen.

Met al deze aanwijzingen gingen wij er steeds meer in geloven dat we met een echte Tom Manders te maken hadden. Totdat we het schilderij daadwerkelijk in handen hadden. Te zien was een oud-Hollands VOC-schip met op de voorgrond een Italiaanse gondel. Een ietwat vreemde combinatie, vonden we. Toch zakte de moed nog niet in onze schoenen. Tom was dan ook wel een beetje een vreemde vogel. Zo heeft hij vlak na de oorlog eens een levend schaap in de etalage van de textielzaak van de ouders Ineke gezet, om mensen er op te wijzen dat er weer wol beschikbaar was. Ook heeft hij de bovenste ramen van de zaak met bloemen beschilderd, zodat mensen wat langer stil bleven staan voor de zaak. Dus wie weet legde hij wel de bijzondere relatie tussen de Nederlanden en Venetië vast op een schilderij.

Om zeker te weten van wie dit schilderij is, namen wij contact op met de dochter van Tom Manders. Wij legden het verhaal uit en ook zij was benieuwd. Na het sturen van een foto van het schilderij kon de dochter niet bevestigen dat dit een schilderij van haar vader was.

Onze zoektocht ging door. Met het schilderij onder de arm ging onze goede vriend, Egbert de Sauvage-Nolting, naar Kunst & Kitsch! Na uitleg mocht hij door naar de volgende ronde en kwam hij voor de taxateur Willem de Winter te staan. Die deelde ons echter na éen blik op het schilderij mee dat dit géen Tom Manders was. Wat is dit schilderij waard? Nou… eigenlijk niks. Waarschijnlijk gaat het om een toeristenschilder uit Italië en die door de familie Agnoli voor de leuk is meegenomen naar Gouda. Toch is het een grappig schilderijtje, dat na enige schoonmaak ook leuk is om op te hangen. Het zal ons altijd doen denken aan Tom Manders – maar dan net anders.