Hoe duurzaam wordt Gouda? Jérôme Brands

En dankzij de bijna-watersnoodramp uit 1953 in Gouda zagen we het water uit de IJssel te lang als onze vijand. Nu leveren de getijden van de IJssel energie op. Ik schrik wakker uit de dagdroom die ik in 2021 had.

In 2018 droomde ik over de polders. Immers de Krimpenerwaard zakt steeds verder weg en onze nieuwste ‘aanwinst’ Westergouwe blijft voorlopig doorzakken. Niet eerst volbouwen en dan wachten tot het water komt, maar eerst onder water zetten en dan een drijvende woonwijk bouwen zou iets slimmer zijn. Kortom – zo droomde ik – toekomstige woongebieden en industriegebieden zetten we onder water gezet. Natuur en wonen op, in of aan het water. Het gevecht tegen het water zou ten gunste van het klimaat en de natuur en de inwoners worden beslecht!

Nog voordat een stuk van Plaswijck, de Mammoet en Middenwillens-West waren bestempeld als verkenningsblokken, waren er gemeentelijke verduurzamingsvoorlichtingsavonden. Zo ook in 2017. Veel blank, veel grijs en veel open deuren (zonder tochtprofielen?): “U moet echt beginnen met verduurzamen” en “U kunt zich duurzamer gaan gedragen” en “Een rapport met echte besparingen”. Daarmee kwamen de gemeentelijke voorlichter, de niet-bouwkundige en aannemer, die zich opwierpen als de deskundigen. Geen dromen maar nachtmerries; die kreeg ik er haast van in 2017. Hoe gaan we beginnen? Hoe bereiken we de niet-aanwezigen op een gemiddelde voorlichtingsavond? De toekomst, de jeugd? Of de niet-blanke, zeker in multicultureel Gouda?

Anno 2022 is dit soort ‘voorlichting’ er nog steeds. Immers de ‘ambitie’ van de Goudse bestuurders is om de stad tien jaar eerder van het gas af te hebben. Maar hoe dan? Voor de Goudse binnenstad is nog geen oplossing bedacht, de verkenningswijken zijn verkenningsblokken bij gebrek aan draagvlak onder de Goudse bevolking. Desondanks gaan vele Gouwenaren verduurzamen. Niet vanwege de – volgens vele onrealistische – Goudse gemeentelijke verduurzamingsagenda, maar meer omdat het gewoon moet. Het (grachten)water stijgt ons figuurlijk, maar ook zeker letterlijk aan de lippen. Onze binnenstad stad zinkt langzaam weg! Ook financieel wordt het steeds aantrekkelijker om te verduurzamen ‘dankzij’ de alsmaar stijgende energierekening.

In de Goudse binnenstad wordt een polder in de polder gemaakt. Het grachtenwater wordt namelijk plaatselijk verlaagd. Het gevaar van rottende houten funderingspalen en scheefstand van historische panden wordt geaccepteerd. Zuidplas gaat een compleet dorp bouwen – wel op betonnen funderingspalen – in het diepste punt in Nederland. Gouda heeft met Westergouwe zijn waterkeer-woningen gekregen. Dit zou het tij moeten keren. Ik denk terug aan de beelden van Limburg uit 2021. Eén keer in de honderd jaar een overstroming van zes meter hoog water is dan iets te veel.

Wanneer wordt de stad echt duurzaam en hoe duurzaam gaat Gouda worden?