#573
Groot Gouds Boevenboek Tosco van Gessel
Dit verhaal is geplaatst in de categorie historie & archeologie.
Alle categorieënWaar de een postzegels verzameld of spoortreinen, kan Gouwenaar Tosco van Gessel zich urenlang verliezen in strafprocessen uit het verleden. ‘Ik had altijd al een voorliefde voor geschiedenis, niet voor de rijtjes maar voor de verhalen’, zegt de voormalig proces operator van Croda.’ Een deel van zijn verzameling kwam terecht in het ‘Groot Gouds Boevenboek’ dat in juni 2022 verschijnt. ‘Mensen spreken in die stukken en ik vind het leuk hen ‘te laten opstaan’ uit de doden.’
Zijn interesse begon als bij zovelen: bij zijn eigen geschiedenis, die ligt in het oosten van het land. Vanaf zijn 20 ste doet hij stamboomonderzoek. Zo ontdekte hij onder meer een Gelderse voorouder die zich in de Franse periode tegen het plaatselijk bestuur verzette en dat moest bekopen met gevangenisstraf, zonder een enkel bewijs.
Excessen en Goudse veroordelingen uitzoeken
Met zijn familie kwam hij in 1958 naar Gouda ‘maar ik voel me Gouwenaar in hart en nieren’. Hier dook hij in de afkomst van zijn Goudse echtgenote en ging daarna uiteindelijk excessen uitzoeken, Goudse veroordelingen en Goudse slachtoffers ‘maar wel altijd in het verleden’. Hij spit de rollen van de baljuw door, de gemeentefunctionaris die destijds mocht rechtspreken. De dorre feiten vult hij aan met nader onderzoek. ‘Dat gaat nu met internet veel makkelijker dan vroeger, toen kostte het uitzoeken veel tijd en reizen.’
De één na laatste executie in Nederland
Zo stuitte hij op ‘kattekwaad’ van dronken soldaten die ramen ingooiden bij huizen aan de Gouwe; een gevalletje overspel waarbij beide ‘daders’ verbannen werden, de vrouw mét haar vier kinderen, maar ook de destijds al geruchtmakende moord op een Reeuwijkse boerin. De dader werd in 1860 opgehangen bij het Stadhuis in Gouda. Dat was de één na laatste executie in Nederland.
100 jaar droevenis
Zijn voorliefde voor mensen ‘met rafelranden’ bracht hem figuurlijk ook in de strafkolonie Veenhuizen in Drenthe, waar bedelaars, landlopers maar ook wezen en gezinnen met strakke hand werden heropgevoed ’100 jaar droevenis’, aldus Van Gessel. Hij heeft de 50 Gouwenaars die er ooit zaten in beeld en gaat nu op zoek naar voorouders en nazaten.
Trots op zijn boevenboek
De verzameling werd zo omvangrijk, dat zijn vrouw een opruiming voorstelde. Tosco zelf zag meer in het digitaliseren van zijn materiaal en van het een kwam het ander: zo brengt hij nu in eigen beheer het boevenboek uit, ‘met hardcover. En er hebben al bijna 100 mensen ingetekend op het 'Groot Gouds Boevenboek’, vertelt hij trots. De toevoeging ‘deel 1’ doet vermoeden dat er nog meer historische misdaden klaarliggen om te verschijnen in boekvorm.