#272
Gouda: de langste sluis, langste kerk en ... langste straatweg Ronald Buijsse
Dit verhaal is geplaatst in de categorie kunst, cultuur & onderwijs, gebouwen & bezienswaardigheden.
Alle categorieënNatuurlijk hoop je dat als je een huis in de binnenstad koopt, dat dat huis een verhaal heeft: over een kaashandelaar, brouwer of pijpenfabrikant. Het huis aan de Veerstal 32 heeft dat alles niet, maar het heeft een zeer rijke geschiedenis.
Het huis, met een eerste registratie in 1471, wordt in het archief van Gouda omschreven als ‘Het Commissarishuys’. Was dit het huis van de politiecommissaris? Kenners van de heemkundige kring wisten beter: het was het huis van de commissaris van het Rotterdams Wagenveer: een vaste, geregelde verbinding met wagens of koetsen tussen Rotterdam en Gouda, gestart in 1679 over de speciaal daarvoor bestrate Hoge Schielandse Zeedijk en ’s Gravenweg. Voor die tijd een unicum vanwege de enorme opkomst van de trekvaarten tussen de grote steden.
Drukte bij het Wagenveer
Met het huis aan de Veerstal als vertrek- en aankomstpunt in Gouda en een vergelijkbaar pand op de hoek van de Hoogstraat en het Oostplein in Rotterdam ontstond een dienst voor pakweg 25.000 reizigers per jaar. Bij de commissarishuizen in Rotterdam en Gouda werden de kaartjes verkocht, de bagage aangenomen en de paarden, de koets en de koetsiers gecontroleerd. Daarnaast kon men er terecht voor eten, drinken en een goede nachtrust. Kortom: een broeinest van bezigheden en ontmoetingen.
De weg naar Kralingen
De straatweg werd aangelegd op een dijk met het pad, dat nog steeds bekend staat als de ’s Gravenweg, die naar schatting sinds 1050 bestaat en uitkwam in Kralingen. Vandaar de uitdrukking ‘zo oud als de weg naar Kralingen’. Het wagenveer en de bestrating zijn van 1679. Tot 1841 was het de langste straatweg van Nederland. Tot 1853 stuurden de gemeentes Gouda en Rotterdam beheer van het wagenveer aan. Gouda staat bekend als de stad met de langste kerk en met de langste sluis. Een goed bewaard geheim is dat Gouda ruim 150 jaar start- en eindpunt was voor de langste straatweg van Nederland!
Het raadsel van de waterput
Het verhaal van het huis is hiermee niet klaar. Want het huis heeft ook een interne waterput, is gebouwd op een waterboog, wordt gerelateerd aan een rosmolen, was een logement, een café met biljartzaal, stond bij een volmolen en bij twee poorten: de Rotterdamse of Dijkpoort en de Veerstalpoort. De waterput blijkt uit te komen op een ondergronds gewelf … Was het water voor de paarden of voor een bierbrouwerij? Dat verhaal moet nog ontdekt worden. Wellicht is dat iets voor bij de viering van de 1000 jaar oude verbinding tussen Gouda en Rotterdam rond 2050.