Donkere Sluis deel 2 Han Breedveld

De waterkwaliteit van de grachten was altijd een voortdurende zorg van de Goudse bestuurders. In de Middeleeuwen, toen in Gouda de bier brouwen belangrijk was, konden de brouwers nog het grachtwater gebruiken. Omdat het stadsafval op de grachten werd geloosd, werd het water steeds vuiler. Het smerige water was een bron van ziektes.

De bijzondere ligging van Gouda aan een getijdenrivier vormde het begin van de oplossing. In 1615 werd de Havensluis gebouwd om te voorkomen dat de Haven zou dichtslibben. Toen werd het ook mogelijk bij vloed op de IJssel het water in de Haven tussen de Donkere Sluis en de Havensluis te bufferen, zoals bij de stortbak van een wc. Er was alleen nog een slimme uitvinding nodig om deze stortbak met kracht in het grachtenstelsel te laten leeglopen.

Met de plaatsing van vier kruisdeuren in de Donkere Sluis was dat vanaf 1778 mogelijk. Die deuren werden periodiek bij hoogwater met vallend tij kruislings gesloten. Daarna vulde de Haven zich met het water vanuit de IJssel. Na een trompetsignaal vanaf de toren van de Sint-Janskerk werden de kruisdeuren vervolgens in één klap geopend en stroomde het gebufferde water door de grachten. Met dit ‘schuren’ werd al het vuile water uit de stad naar de singels gespoeld. Daar werd het tenslotte gespuid op de IJssel, waar het inmiddels eb was geworden. Het schuren betekende veel voor de Goudse waterkwaliteit. Maar dit kon toch niet voorkomen dat de hygiëne in de stad op den duur ver te zoeken was.