De glimlach van Musa Ruud Broekhuizen

In 2010, inmiddels zeven jaar in het kamp, kwam de Soedanese overheid in het kamp zoeken naar jonge mannen om in het leger te dienen. Musa was op dat moment naar school, en bij thuiskomst vertelde zijn moeder hem om meteen te vluchten. Hij verdween zonder geld, zonder paspoort.

Het verhaal van zijn vlucht is te lang, en soms te gruwelijk, om hier weer te geven. Hij verstopte zich in kisten in auto’s om weg te komen. Hij betaalde veel geld voor een overtocht in een goede boot naar Italië, om zich uiteindelijk terug te vinden in een magazijn met mensen die, op het strand aangekomen, zelf hun boot moesten oppompen. Eenmaal op zee werden ze tegengehouden door de Libische maffia die ze sommeerde om te keren. Terug aan het strand konden ze kiezen om opnieuw geld te betalen, anders zouden ze de gevangenis in gaan. Het werd de gevangenis.

Hij zat in diverse gevangenissen, tot hij een kans had om vrijgelaten te worden. Hij moest één maand helpen in de keuken, dan zou hij vrij zijn. De belofte werd verbroken, zodat hij zijn eigen vrijheid moest regelen. Hij pakte zich in met kledingstukken zodat hij over een muur van 10 meter kon klimmen, gadegeslagen door een hond die eigenlijk moest aanslaan, maar omdat hij juist met de hond goede vrienden was geworden, hield de hond zijn mond.

Bij dezelfde man mocht hij opnieuw de oversteek naar Italië maken en op 9 mei 2017 arriveerde hij in Italië. Maar zonder paspoort en zonder geld voelde hij zich vogelvrij. Hij was bang snel weer teruggestuurd te worden. Lopend, treinend, slapend onder bruggen en levend op een appel en een ui, trok hij door de bergen om uiteindelijk een spoortunnel te vinden naar Frankrijk. Goed luisterend naar het spoor of de trein kwam, want dan moesten ze zich in veiligheid brengen in de smalle spoortunnel. Via Monaco, Marseille en Parijs hoopte hij naar Engeland te komen. Door in een verkeerde vrachtauto te stappen vond hij zichzelf terug in Roosendaal. Via Amsterdam en Ter Apel belandde hij uiteindelijk in Gouda.

De taal is hij inmiddels machtig, na ruim drie jaar in Nederland. Zijn mbo autotechniek gaat voortvarend, hij loopt nu stage bij een garage in Reeuwijk. Zijn ouders heeft hij sinds die tijd niet meer gezien. Zij leven nog altijd in het vluchtelingenkamp in Libië. Ook zijn geliefde kan hij alleen zien via een schermpje. Ooit hoopt hij dat Ikhlas ‒ wat ‘mooi meisje’ betekent ‒ hier naar Nederland kan komen.

Hoeveel kracht kost een glimlach?

Als je aan de ogen kunt zien
Hoe een huilend moederhart
Je vraagt haar te verlaten om
haar nooit meer terug te zien

Als je de zee kunt voelen
Waar een magazijn mensen
Wachten op Europa
Of water verandert in bloed

Als je de trein kunt horen
In een Franse vluchttunnel
Met je lijf stijf gedrukt
Tegen een wand van angst

Je enige vriend de hond is
Die geen valse beloftes blaft
Als je door het prikkeldraad
Over tien meter vrijheid klimt

Als je de aarde niet kunt kussen
Het Lage Land blijft plagen
En het enige antwoord is
Dat liefde ook grenzen kent

Hoeveel kracht kost een glimlach?

Als je de salsa kunt voelen
In je lijf en verleden
En de toekomst ritmisch
Tot acht telt, en nog een keer

Er zijn 17 spieren nodig om te lachen
Om verdrietig te kijken nog veel meer.