De betekenis achter het Goudse stadswapen Merel Jansen

Een wapen was ooit bedoeld om de herkenbaarheid van de groep tijdens een veldslag duidelijk te maken. In de twaalfde eeuw is er in Europa een gewoonte ontstaan om de schilden van ridders te versieren met symbolen. Dit waren een soort van emblemen waaruit later de familiewapens zijn ontstaan.

Het Goudse stadswapen is een gespiegelde versie van het wapen van de adellijke familie Van Der Goude. Sommige familieleden waren in de 14e eeuw schouten. Een schout had een ambtelijke functie en zij waren in de middeleeuwen verantwoordelijk voor de openbare orde. Er is een groot vermoeden dat het Goudse stadswapen hier vandaan komt, maar niemand weet het zeker.

Het Goudse stadswapen is heraldisch, wat betekent dat de wapen uitrustingen van ridders versierd werden. In het rood van het schild is een paal van zilver te zien, met aan weerszijden drie verticaal geplaatste zespuntige sterren van goud. Boven het schild is een kroon met vijf fleurons van goud te zien die omgeven wordt door een doornenkrans. Aan weerszijden van het schild staan twee leeuwen.

Maar wat betekenen deze symbolen eigenlijk? De kleur rood (keel) staat in het heraldisch symbool voor moed en opoffering. Het goud staat voor wijsheid en rijkdom. Het zilver staat symbool voor trouw. De leeuwen zijn de wapendieren en deze staan symbool voor moed.

De kroon geeft een rang aan. De kroon op het Goudse stadswapen is een markiezenkroon. De zespuntige ster staat symbool voor het zonnewiel, of voor God. Het bied bescherming en staat voor overwinning. De doornenkrans staat symbool voor Christus en het martelaarschap.

Pas sinds 1691 komt er ook een wapenspreuk voor. Deze spreuk is onder het schild te zien en luid: “Per aspera ad astra”. Vertaald betekent het: “Door de doornen naar de sterren”. In 1750 wordt de spreuk een standaard.

Wie de bedenker is van de stadsspreuk is altijd onduidelijk gebleven. Er is een vermoeden dat een rector van de Latijnse school de spreuk heeft bedacht. Maar het kan ook heel goed zijn dat de toenmalige burgemeester van Gouda genaamd Johan van der Does, de auteur is geweest.

Op 24 juli in 1816 is het wapenschild officieel door de Hoge raad van Adel bevestigd.